در صد و سه سالگی مشروطه ناگفته پیداست که اگر الآن تموچین بما حمله کرده بود باز هم ایران عزیز حداقل سه سال از صد و سه سال پیش جلوتر بود و ناگفته پیداست که وقتی احمدی نژاد با ادعای بیست و چهار میلیون رأی امروز از ترس قمبلتین با هلیکوپتر برای تحلیف میرود مجلس یعنی چه و ناگفته خیلی چیزهای دیگری هم پیداست که دیدنش صد البته هزار جور اعضاء و جوارح میخواهد الآ چشم . میخواهم عناصر ایران آنروز را کنار ایران امروز بگذارم تا بیشتر بدانم چرا اگر تموچین حمله کرده بود باز سه سال از صد و سه سال پیش جلوتر بودیم .
آنروز هنرمندان مهمترین نقش را بازی کردند . امضاء مشروطه را کمال الملک شخصاً از مظفرالدین شاه گرفت . امروز هنرمندان برای تنفیذ میروند بیت رهبر تا مبادا لپه باقالی آش این مراسم ملکوتی کم بیاید .
آنروز ایران مثل یک قطار سریع السیر بسمت تمدن پیش رفت . جوری که ظرف سه سال انگار نیمی از عقب ماندگی دویست ساله اش جبران شد . امروز همان قطار با ده برابر همان سرعت از ایستگاه تمدن دارد برمیگردد به مبداء حرکت .
آنروز روشنفکران ایرانی هر جای دنیا که بودند دویدند آمدند به وطن بلکه سنگی از جلوی پای ملت بردارند . امروز روشنفکران میدوند میروند بیرون از وطن تا مبادا سنگی جلوی پای حکومت باشند .
آنروز رسانه های ایرانی هر جای دنیا که بودند متحداً برای ملت حرف میزدند بعداً یاد گرفتند که با هم اختلاف هم داشته باشند . امروز رسانه های ایرانی در تمام دنیا اگر اختلافاتشان اجازه بدهد متحداً حرف گردانندگانشان را میزنند .
آنروز احزاب از دل ملت بیرون آمدند و در کمترین فاصله با مردم حرکت کردند امروز ملت از دل احزاب می آیند بیرون تا احزاب بتوانند با بیشترین فاصله از ملت حرکتشان را ادامه بدهند .
آنروز نویسندگان بدور از مرثیه سرائی و سینه زنی واقعیتها را گفتند امروز نویسندگان همینکه مرثیه نگویند و سینه نزنند همه فکر میکنند دارند واقعیتها را میگویند .
آنروز روحانیت سنتی با اتکاء به مردم میخواست قدرت بگیرد امروز هر کسی بخواهد قدرت بگیرد میرود خودش را میچسباند به روحانیت عهد عتیق .
آنروز شاه مریض بود . آخر عمرش تواب شد خواست تا به پیشنهاد نزدیکانش کاری برای ملت بکند امروز شاه تازه مریض شده آخر عمری میخواهد به پیشنهاد اطرافیانش ملت را تواب بکند .
آنروز دربار روسیه از ایران و اسلام و مردم ضربه خورد منتظر ماند تا یکروز انتقامش را بگیرد امروز دربار روسیه انتقامش را از ایران با خود اسلام گرفته مردم منتظرند ببینند روسیه کی ضربه میخورد .
و آخر و خلاصه ی تمام اینها و اصل کلام اینکه آنروز روحانیت با شعار مشروعه خواهی آخرش رید به پیکر جنبش مشروطه بلکه امروز جنبش مشروعه خواهی آخرش بریند به پیکر روحانیت !چه قشنگ گفته بود میرزاده ی عشقی :
بعد از این بر وطن و بوم و برش باید ر...د ******* به چنین مجلس و بر کر و فرش باید ر...د